ناوه‌ڕۆك
ناساندن
تاران پایتەختی ئێران و پڕ دانیشتوانترین شاری ئەو وڵاتەیە کە مێژووی ژیان تێیدا بۆ سەردەمی بەردینی نوێ دەگەڕێتەوە. ئەم شارە لە سەردەمی سەفەویدا زۆر گرنگ بوو؛ بەڵام لوتکەی ئاوەدانی و ئاوەدانییەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی قاجار؛ کاتێک وەک پایتەخت هەڵبژێردرا. تاران دەکەوێتە ناوچەی نێوان دوو شاخ و بیابان و لە بناری باشووری کێوی ئەلبۆرزە و ڕووبەرەکەی ٧٣٠ کیلۆمەتر چوارگۆشەیە. شارەکە کەشوهەوای نیمچە وشکی هەیە.
ئەمڕۆ تاران بە یەکێک لە گرنگترین ناوەندە گەشتیارییەکانی ئێران ناسراوە و شوێنە گەشتیارییەکانی تاران ساڵانە گەشتیارێکی زۆری بیانی و ناوخۆیی بۆ پایتەخت ڕادەکێشن. ئەم شارە یەکێکە لە باشترین شوێنەکانی کات بەسەربردن لە ئێراندا، بە ناوەندە وەرزشییە مۆدێرن و بێشومارەکانی وەک پارکە دارستانەکان، تاوەری میلاد، باخچەی ئاژەڵان، پارکی کات بەسەربردن، ژووری هەڵهاتن، ناوەندەکانی بازرگانی، چێشتخانە و کافێ جۆراوجۆرەکان.
شوێنی کات بەسەربردن
١. دەریاچەی چیتگار و باملاند (دریاچە چیتگر و باملند): دەریاچەی چیتگار یان دەریاچەی شەهیدانی کەنداوی فارس لە ڕۆژئاوای تاران گەورەترین دەریاچەی دەستکردی ئێرانە کە ڕووبەرەکەی ١٣٠ هێکتارە و لە دەوروبەری کۆمەڵگەیەکی کات بەسەربردن بە ڕووبەری ١٢٠ هێکتار هەیە. بیرۆکەی ڕەسەنی دروستکردنی ئەم دەریاچەیە بۆ کەمکردنەوەی پیسبوونی هەوا دەگەڕێتەوە لە ساڵی ١٩٦٨؛ بەڵام دواجار دەریاچەی چیتگار لە مانگی ئایاری ٢٠١٣ کرایەوە. گەشتکردن بە دەوری دەریاچەکەدا بەخۆڕاییە؛ هەر لەبەر ئەم هۆکارەش ئەم شوێنە سەرنجڕاکێشە شوێنێکی گونجاوە لە چوار وەرزەکەدا بۆ پیاسەکردن لە کەناراوەکانیدا.
٢. سەقفی تاران (بام تهران): بام تاران ناوچەیەکی شاخاوییە لە سەرووی شارەوە و شوێنێکی زۆر باشە بۆ ژوان و کۆبوونەوەی دۆستانە و گەشتە خێزانییەکان. سەربانی یان بامی تاران بە کۆتایی شەقامی ڤێلنجەک تا یەکەم وێستگەی تەلەفریکی تۆچال ناودەبرێت و دەتوانیت بە ئۆتۆمبێل، تەکسی یان چوار هێڵی پاسی خێرای تاران بگەیتە ئەوێ.
ناونیشان: تهران، بزرگراه شهید چمران، خیابان یمن، خیابان ولنجک، انتهای خیابان ولنجک، بام تهران
٣. ژوورەکانی هەڵهاتن (اتاق های فرار): ژووری هەڵهاتن یارییەکی جەستەیی و سەرگەرمییە و یەکێکە لە نوێترین کات بەسەربردنەکانی جیهان لەم ساڵانەی دواییدا، کە لەم دواییانەدا هەوادارێکی زۆری لە ئێران پەیدا کردووە و هەموو تەمەنێک بە تایبەت گەنجان و هەرزەکاران بۆ لای خۆی ڕادەکێشێت. لەم خولیا جیاوازەدا، تۆ و تیمەکەت بە کۆمەڵێک کەس لە ژینگەیەکی داخراو و سەیر و هەندێکجار ترسناکدا زیندانی دەکرێن و دەرگای پشتەوەش لەسەر قوفڵ کراوە، دەبێت ڕێگای دەربازبوون بدۆزیتەوە. لە چەندین شوێنی تاراندا دەتوانیت ئەم یارییە بدۆزیتەوە.
٤. شاری یارییەکانی تاران (شهر بازی های تهران): پارکەکانی یاریکردن یەکێکە لە باشترین و خۆشترین شوێنەکانی هەر شارێک؛ ئەو شوێنانەی کە بە چەندین ئامێری سەرگەرمکەر و ئامێری یاریکردن بۆ تەمەنە جیاوازەکان دابینکراون و ژینگەیەکی خۆش و ژاوەژاو بۆ منداڵان و تەنانەت گەورەکانیش دابین دەکەن، ڕۆژێکی لەبیرنەکراویان بۆ دروست دەکەن. پارکە گەشتیارییەکانی ژوپیتر (یەکێک لە مۆدێرنترین پارکە گەشتیارییەکانی تاران) لە کۆمەڵگەی بازرگانی و فەرهەنگی کورۆش، پارکی یارییەکانی مێگامۆڵ (مگامال)، ئێران مۆڵ (ایران مال)، پارکە گەشتیارییەکانی تەجریش وان تایم (فان تایم ارگ تجریش)، پارکە گەشتیارییەکانی وان پالادیۆم (فان تایم پالادیوم)، پارکە گەشتیارییەکانی وڵاتی سەرسوڕهێنەر لە ناوەندی بازرگانی تیراج (سرزمین عجایب-واندرلاند) لە دیارترین پارک و شاری یارییەکانن.
٥. ئەو پارکانەی ئاگردانیان تێدایە: سەیران و بەسەربردنی ڕۆژێک لە سروشتدا لەگەڵ ئەندامانی خێزان یان لەگەڵ هاوڕێیان دەتوانێت دەرفەتێکی زۆر باش بێت بۆ ئارامگرتن و دوورکەوتنەوە لە قەرەباڵغی شارەکە بە تایبەت لە تاران؛ بەڵام هیچ سەیرانێک بەبێ نانخواردنی نیوەڕۆ و ئێوارە و بێگومان سوورکردنەوەی گۆشت و کەباب تەواو نییە. پارکە دارستانییە گەورەکانی تاران وەک پارکی چیتگار، پارکی سۆرخه حسار (سرخه حصار)، پارکی پەردیسان (پردیسان)، پارکی ئاو و ئاگر (آب و آتش)، پارکی تاڵەقانی (طالقانی)، سوهانک (سوهانک)، تۆسکە (توسکا)، خوجیر (خجیر)، تێلۆ (تلو)، ئەفرا (افرا)، کوهسار (کوهسار)، شیان (شیان) و یاس (یاس)، هەروەها زۆربەی پارکە بچووکەکان لە هەموو بەشەکان لە پایتەخت ئاگردانیان تێدایە.
٦. بازدانی بانجی تاران (بانجی جامپینگ‌های تهران): بازدانی بانجی یان کەوتنی ئازاد یەکێکە لەو خولیایانەی کە کەسانی وزەبەخش و سەرکێش دەچنە سەری. لەم وەرزشەدا مرۆڤەکان پەتێکی تایبەت بەکاردەهێنن بۆ ئەوەی لە بەرزایییەکی زۆرەوە خۆیان فڕێ بدەن؛ ئەم پەتە سەرەتا بە ئامێری سەلامەتی تر بە جەستەیانەوە دەبەسترێتەوە. بەهۆی لاستیکی پەتەکەوە وزەی بازدانی کەسەکە لە کاتی کەوتندا وردە وردە دەڕوات و لە هەوادا بە هەڵواسراوی دەمێنێتەوە؛ بێگومان پێش وەستانی تەواوەتی، لاستیکی پەتەکە دەبێتە هۆی ئەوەی کەسەکە لە نیوەی ڕێگادا بەرەو سەرەوە ڕابکێشرێت؛ ئەمەش چەند جارێک ڕوودەدات تا ئەو کاتەی کەسەکە بە تەواوی دەوەستێت. بازدانی بانجی لە شوێنی جیاوازەوە ئەنجام دەدرێت وەک سەکۆی بازدان و پرد و کرێن و تاوەر و هێلیکۆپتەر و چەندین شێوازی تر.
لە تاران چوار سەکۆی بازدانی بانجی هەیە، لەنێویاندا دەتوانرێت بازدانی بنجی سەقفی تاران لە ڤێلنجەک (بانجی جامپینگ بام تهران در ولنجک) بە بەرزی ٤٠ مەتر، بازدانی بنجی تاوەری میلاد (بانجی جامپینگ برج میلاد) بە بەرزی ٢٨٠ مەتر، بازدانی بانجی سەعادەت ئاباد (پارکی ئەدرناڵین) بە ٤٠ مەتر بەرزی مەتر و بازدانی بانجی نەهجولبەلاغە لەسەر دارەڕێی حاکم غەرب (بانجی جامپینگ نهج‌البلاغه در بلوار حکیم غرب) بە بەرزی ٦٥ مەتر.
٧. کارتینگی تاران (کارتینگ های تهران): کارتینگ یەکێکە لە کێبەرکێ و کات بەسەربردنە بەناوبانگەکانی تاران؛ وەرزشێک کە لە ساڵی ٢٠٠١ هاتە ناو ئێرانەوە. کارتینگ لە بنەڕەتدا پێشبڕکێیەکە لەسەر ئۆتۆمبێلێکی بچووک و کراوەی چوار تایە کە پێویستت بە ئەزموونی لێخوڕین و مۆڵەت نییە بۆ ئەوەی تاقی بکەیتەوە و هەموو کەسێک چ ژن و پیاو دەتوانێت چێژ لەوە وەربگرێت. ئەم وەرزشە کێبەرکێیە لەسەر خێرایی و لێهاتوویی لە لێخوڕین و بردنەوەی پلەی یەکەم.
کارتینگی فەراسا لەسەر ڕێگای لەشکرک (کارتینگ فراسا در جاده لشکرک)، کارتینگی ئازادی لە تاران لە لای ڕۆژهەڵاتی یاریگای ئازادی (کارتینگ آزادی تهران در ضلع شرقی استادیوم آزادی)، کارتینگی شەهربانو لە بوستان ویلایەت (کارتینگ شهربانو در بوستان ولایت)، کارتینگی پەرەند (کارتینگ پرند)، کارتینگی دانیال لە ئەقدەسیە (کارتینگ دانیال در اقدسیه) و کارتینگی دەریاچەی چیتگار (دریاچه چیتگر) بەشێکن لەو شوێنانەی کە دەتوانیت سەردانیان بکەیت و بەشداری ئەم وەرزشە سەرنجڕاکێشە بکەیت. هەروەها هەموو ئامێرە پێویستەکانی وەک کارتی کرێ و کڵاوت بۆ دابین دەکرێت.
